Het lagensysteem gebruiken voor jouw wandeltochten

Je hebt het vast al eens gehoord. Wanneer je in de bergen loopt moet je eigenlijk zo veel mogelijk gebruik maken van het lagensysteem voor je kleding. Maar wat is dat lagensysteem nou en waarom zijn er zoveel verschillende varianten van te vinden? We leggen je uit wat de voordelen zijn van een lagensysteem, waar het uit bestaat en waarom er verschillen zijn in lagensystemen. En we vertellen je wat wij belangrijk vinden bij het selecteren van ons lagensysteem. 

Wat? Lagensysteem?

Op het internet kom je al snel uitgebreide theorieën tegen over het lagensysteem en wat de juiste benaming van elke laag zou moeten zijn. Maar laten we het niet te moeilijk maken. Een lagensysteem is simpelweg een systeem van meerdere lagen kleding, waarmee je zo makkelijk mogelijk aanpassingen kunt maken op temperatuur en weersomstandigheden. Door de verschillende lagen zorg je dat die stappen niet meteen te groot worden. 

Wanneer je gaat skiën maak je gebruik van een dikke winterjas. Deze komt prima van pas wanneer je stil staat, in de skilift zit en zelfs wanneer je (met enige beweging) van een berg afdaalt in de koude wind. Zodra je lange stukken gaat lopen krijg je het echter na een paar honderd meter al veel te warm. Met deze dikke jas uit krijg je het echter weer te snel koud.  

We can’t direct de wind, but we can adjust the sails. Zo is het natuurlijk met onze eigen kleding ook!

Bij het wandelen krijg je snel te maken met veranderende omstandigheden. Je wisselt stilstaan en bewegen wat vaker af, het weer veranderd gedurende de dag en omdat je hoger of lager op de berg komt wordt het sneller kouder of warmer. Vanwege die veranderingen komt een lagensysteem goed van pas. Door meerdere lagen kleding te gebruiken kun je makkelijker een laag uit doen waardoor je het iets kouder krijgt. Daarnaast kun je door gebruik te maken van verschillende typen kleding makkelijker inspelen op de omstandigheden zonder daarvoor direct alle andere lagen ook aan te hoeven trekken.

Hier bestaat het lagensysteem uit

Er zijn dus veel verschillende theorieën te vinden over de indeling van het lagensysteem. Grofweg kun je denken aan de volgende lagen met daarbij de specifieke functies. 

Onderlaag en thermolaag 

De onderlaag bestaat uit ondergoed. Samen met de themolaag is het voornaamste doel om een eerste luchtlaag van warmte te creëren. En daarnaast om vocht naar buiten af te voeren. Wanneer het kouder is gebruik je dus thermoshirts en broeken en misschien zelfs dunne handschoenen. Deze kleding zit vaak wat strakker om een soort wetsuit-achtige verwarming te creëren. In dit geval is dat met je eigen lichaamswarmte en kleine luchtbellen in plaats van met water.

Tussenlaag 

De tussenlaag is eigenlijk de meest gangbare kleding waar je vaak in zult lopen. Dit gaat dan om een wandelbroek, wandelshirt en wandelsokken. Deze laag is een simpele vorm van bescherming tegen hitte of kou. Hij beschermt je huid tegen rotsen, takken of insecten. Op warmere dagen zul je voornamelijk met deze kleding lopen. Het is wel belangrijk dat de lagen nog steeds goed ademen en vocht af kunnen voeren. Dit is vooral belangrijk wanneer je nog meerdere lagen aan gaat trekken. Anders hoopt het vocht zich hier op waardoor je het weer warmer krijgt.

Warmte laag 

De warmtelaag dient als doel om extra warmte vast te houden bij het lichaam. Hierbij kan je denken aan een fleece, donsjas of zelfs combinatie van beide. Dit zijn vaak dikkere lagen met een vulling of stof die veel lucht vasthoudt en daardoor snel warmte opbouwt. Ook hier is het belangrijk om gebruik te maken van een laag die makkelijk vocht afvoert. Dit kan bijvoorbeeld door middel van (ventilatie)ritsen zodat je kan luchten.  

Buitenlaag 

De buitenlaag dient ter bescherming tegen wind, sneeuw en regen. Dit is dus vaak een hardshell jas of broek die goed tegen een stootje kan. Deze laag zorgt er voor dat er geen vocht of koude lucht binnendringt naar de andere lagen. Ook handschoenen helpen daar natuurlijk bij. Dat maakt het vaak wel weer lastig voor deze lagen om goed te ademen. Daarom is het goed om bij deze lagen te letten op technieken zoals ventilatieritsen of materialen zoals GoreTex (Pro), Ecoshell of FutureLight.  

Het lagensysteem effectief inzetten

Nu je de lagen kent met de bijbehorende functie kun je ze aan gaan trekken. Dat betekent niet dat je alle lagen in deze volgorde moet gebruiken zonder wat over te slaan of wat af te wisselen. Het gaat er juist om dat je de verschillende lagen gebruikt voor hun functie. Op warme dagen zal je zeker geen thermokleding aan doen. Je kan bijvoorbeeld ook gerust alleen een hardshell jas aan doen zonder dat hier een warmtelaag tussen hoeft.  

Ook in koude omstandigheden kun je bijvoorbeeld prima lopen met een thermoshirt, fleece en hardshell jas. Pas wanneer je stilstaat komt een donsjas van pas. deze kun je dan juist over je hardshell heen trekt om extra warmte vast te houden.  

Daarnaast is het in sommige omstandigheden fijner om een wat dikkere laag te gebruiken. Hiermee hoef je minder vaak een andere laag aan of uit hoeft te trekken. Dat is vooral handig wanneer je voor langere tijd in dezelfde omstandigheden loopt en dezelfde activiteiten uitvoert.  

Onze tips bij het gebruiken van een lagensysteem

Wanneer je jouw eigen lagensysteem gaat samenstellen of inzetten willen we je nog de volgende tips meegeven. 

• Kijk goed naar de materialen in jouw lagensysteem. Met sommige kledingstukken kun je in grote temperatuurranges bewegen. Zo kun je in een merinowol thermoshirt van Woolpower of een jas van eendendons van Rab makkelijk een temperatuurverschil van 10 graden overbruggen. Dit betekent dat je bij een temperatuur van 2 graden comfortabel warmt bent. Tegelijkertijd loop je bij 12 graden niet meteen te zweten. Op deze manier hoef je minder vaak hoeft te wisselen van kledinglaag. Zo kun je de verschillende lagen met hun specifieke eigenschappen efficient kan gebruiken. 

• Let er op dat de verschillende lagen over elkaar heen moeten passen. Zo wil je thermokleding vrij strak hebben, maar fleecekleding waarschijnlijk wat ruimer zodat deze over andere kleding past. In het voorbeeld van de donsjas wil je dat een hardshell over een donsjas heen past en andersom. En ja dat kan.  

• De robuustheid van de verschillende lagen kan ook verschillen. Sommige hardshell jassen zijn steviger dan andere jassen die heel licht zijn. De lichte jassen zijn dan specifiek bedoeld zijn om regen af te vangen, maar ook een stuk minder stevig. Bepaal daarom voor je tocht ook goed wat de omstandigheden zijn waarin je het meest zult lopen. Is dit alleen in een shirt, dan heb je liever dat je een goed vochtafvoerend shirt hebt. De (lichte) regenjas heb je dan alleen bij voor het geval dat. Loop je waarschijnlijk langere tijd in koud of slecht weer, dan is een stevigere regenjas of donsjas wenselijk om snelle slijtage te voorkomen. 

• Het lagensysteem is niet heilig! Het gaat erom waar jij als persoon het meest comfortabel in loopt. Het systeem moet ook in kunnen spelen op de omstandigheden en de invloed die dat vervolgens op jou heeft. Wanneer je bijvoorbeeld snel last hebt van koude benen kun je wel vasthouden aan het lagensysteem en een thermobroek combineren met een wandelbroek. Wellicht is het beter om te kiezen voor een fleecebroek die jouw altijd warm houdt. Je kan dan minder snel wisselen, maar als dit eigenlijk nooit nodig is loop je de rest van de tijd wel een stuk comfortabeler. 

Bekijk je eigen kleding eens en bedenk waar deze in het lagensysteem passen. Vanuit daar kun je verder redeneren hoe je die het beste in kan zetten en wat je eventueel nog nodig hebt. De volgende keer dat je op stap gaat kun je dit testen en blijf je goed op temperatuur en beschermd tegen de elementen!