Wat heb je nodig voor een Via Ferrata?
Wanneer je een Via Ferrata of Klettersteig wilt gaan doen heb en goede uitrusting nodig om veilig te kunnen klimmen. Deze uitrusting krijg je vaak uitgereikt als je met een gids op pad gaat. Het leuke van een Via Ferrata is dat je met de juiste training zelfstandig op pad kunt. Je moet hiervoor dan wel eerst de basics hebben geleerd via een cursus. Deze kun je bijvoorbeeld volgen bij Mountain Network in de Ardennen. Zodra je weet wat je moet houdt niks je meer bezig om op Via Ferrata avontuur te gaan. Alleen moet je natuurlijk nog wel het juiste materiaal bij je hebben. Wij leggen je uit wat je minimaal bij moet hebben en waar je aan moet denken als je gaat klettersteigen.
Huren of kopen?
Uitrusting voor een Via Ferrata kun je niet alleen kopen, je kan het op veel plekken ook huren. Heb je een populaire Via Ferrata gevonden, dan is de kans groot dat er in de buurt een verhuurcentrum is waar je terecht kan. Als dat niet zo is kun je altijd op zoek gaan naar de een gidsenbureau of (outdoor) sportwinkel. In het buitenland is het zeer gebruikelijk om deze uitrusting te huren. Wij maken hier zelf nog wel eens gebruik van als er mensen mee op stap gaan die zelf geen materiaal hebben. Door te huren en aan te geven voor welke klettersteig route je het wilt gaan gebruiken weet je ook zeker dat je het juiste materiaal bij je hebt. Toch vinden wij het fijner om bij uitrusting waar je leven van af hangt zelf te weten wat er al die tijd met de uitrusting gebeurd is. Daarom hebben wij de voorkeur om zelf onze uitrusting aan te schaffen.
KlimGordel
Een klimgordel vormt de basis van je uitrusting. De klimgordel is vrijwel altijd een heupgordel en kun je (in geval van eigen gebruik) ook inzetten bij bijvoorbeeld klimmen. Hoewel je tijdens een Via Ferrata niet heel vaak zult hangen in je klimgordel is het toch fijn als hij goed zit. Op sommige routes wil je er namelijk even in hangen, of je wordt hiertoe gedwongen wanneer er iemand voor je wat langer over de route doet. Dan is het fijn dat de gordel goed zit en niet je benen afknelt.
Een klimgordel kun je het beste passen door er in te gaan hangen. Je moet de bij de beenlussen voldoende ruimte kunne hebben om er een hand tussen te kunnen plaatsen wanneer je ze heb aangetrokken. De beenlussen moeten dan niet te laag zitten en de heupband zit boven je heup terwijl er daar nog twee vingers tussen passen bij je buik.
Klettersteigset
De klettersteigset vormt het belangrijkste onderdeel om te kunnen klettersteigen. Het bestaat uit een (1) lus, (2) valenergiedemper, (3) Y-lijnen en (4) karabiners. De lus gebruik je om de klettersteigset direct in te binden in je gordel met behulp van een ankersteek. De valenergiedemper zorgt ervoor dat een eventuele val wordt geremd en dat de schok verzacht wordt. De Y lijnen zijn de twee lijnen waar de karabiners aan vast zitten. Deze gebruik je om beide karabiners vast te maken aan de staalkabels van een Via Ferrata. Bij sommige Via Ferrata sets zit er nog een extra lus achter de valabsorptie. Hiermee kun je jezelf vast zetten op bepaalde punten om te rusten.
Alle gecertificeerde klettersteigsets bevatten deze onderdelen. Toch zijn er enkele verschillen waar je op kunt letten bij de aanschaf (of huur) van een Via Ferrata set. Zo kan bijvoorbeeld de aansluiting van de valabsorptie naar de Y-lijnen kan verschillen. Sommige sets hebben hier een extra lus waarmee je jezelf vast kunt maken aan de staalkabel op een manier dat je hier even in kan hangen om te rusten. Ook hebben sommige sets een draaiende aansluiting voor de Y-lijnen. Dit zorgt ervoor dat de lijnen minder vaak in elkaar gedraaid raken door het continu verplaatsen van de karabiners bij zekerpunten.
De karabiners zelf zijn vaak wel verschillend. De belangrijkste kenmerken om hier op te letten zijn grootte, gewicht en comfort. Hoe groter de karabiner, hoe minder precies je hoeft in te klikken bij de zekerpunten. Sommige karabiners zijn lichter en bevatten plastic onderdelen die op termijn minder lang meegaan. Dit gaat nooit ten koste van de veiligheid, maar wel van het gebruiksgemak. Andere karabiners hebben een eenvoudiger ontgrendelingssysteem dan anderen, of liggen gewoon beter in de grootte van jouw hand. Het kan dus geen kwaad om hier wat meer aandacht aan te besteden. Op een Via Ferrata moet je deze karabiners honderden keren ontgrendelen en wanneer dat niet op fijne manier gebeurt gaat dat zeker irriteren. Kies daarom de juiste uitrusting afhankelijk van je voorkeuren.
Een klimHelm
Een klimhelm is altijd een verplicht onderdeel van je uitrusting bij een Via Ferrata. Je bent tenslotte in een rotswand bezig. Bij het klettersteigen sta je vaak met je voeten op stalen pennen en met je hand houdt je handgrepen vast. Toch kan het voorkomen dat iemand (of een dier) boven je losse stenen aanraakt die naar beneden komen vallen. Op enkele meters hoogte kan dit al snel leiden tot een lelijke hoofdwond. Daarnaast kun je tijdens een Via Ferrata vallen. Je wordt gezekerd door je klettersteigset, maar een val kan behoorlijk pijn doen. Je kunt dan ook met je hoofd ergens tegenaan komen en dan wil je wel beschermd zijn.
Klimhelmen kun je in reguliere sportwinkels vinden. De verschillen zitten voornamelijk in gewicht, ventilatie en natuurlijk kleur. Verder zijn er verschillende manier voor het afstellen van je hoofd zoals één of twee verstelbandjes, een draaisluiting of andere manieren. Het is daarom altijd handig om een klimhelm eerst even te passen. Op het gebied van veiligheid kun je echter niet snel misgrijpen, zolang de helm maar een CE keurmerk heeft.
Slinge of Petzl Adjust om te rusten
Sommige klettersteigroutes zijn veeleisend. Ze zijn lang, lastig, overhangend en dat soms allemaal tegelijk. Op dit soort momenten is het fijn als je weet dat je kunt rusten op momenten dat het even niet meer gaat. In je standaard Via Ferrata set kun je meestal niet zomaar gaan hangen. De Y-lijnen zijn te lang en kunnen zelfs de valenergiedemper activeren als je er te snel in gaat hangen.
Daarom kun je het beste een slinge of Petzl Adjust aan je uitrusting toevoegen. Dit wordt vaak bij het klimmen gebruikt om jezelf vast te maken aan een standplaats. Je kan dit ook gebruiken om jezelf vast te maken (naast de Y-lijnen) aan de staalkabel of een trapje van de Via Ferrata. De Slinge zit vast aan je gordel en met een extra Safebiner maak je jezelf vast. Wanneer je weer voldoende uitgerust bent haak je de slinge weer los en ga je verder.
Safebiner
De Safebiner heet een Safebiner omdat het een Karabiner is met extra beveiliging. Vroegere HMS karabiners konden alleen worden dichtgeschroefd. Hierbij is het niet altijd in één oogopslag duidelijk of de karabiner open of dicht zit. Dit heeft in het verleden tot ongelukken geleid. Een Safebiner heeft extra vergrendelingen waardoor een karabiner niet zomaar open kan én waarmee het wel in één oogopslag voor iedereen duidelijk is of de karabiner open of dicht is. De Safebiner is een karabiner die erop gemaakt is om een grote val op te vangen waar veel kracht op komt te staan. Gebruik dan ook nooit een andere karabiner dan een Safebiner voor je eigen veiligheid.
Schoenen en handschoenen
Voor een Via Ferrata heb je stevige schoenen nodig met voldoende grip. Bergschoenen van categorie A en B zijn daarvoor altijd voldoende en met stevige trailrunschoenen kun je hier ook goed mee uit te voeten. Klimschoenen zijn daarentegen niet handig op een klettersteigroute. Omdat je vaak op ijzeren pennen en treden staat is de zachte zool van een klimschoen helemaal niet comfortabel. Nuttig is het zeker niet, omdat je vaak niet met moeilijke passages te maken krijgt waar een klimschoen juist voor gemaakt is. Alleen bij de hele moeilijke Via Ferrata routes kun je klimschoenen nodig hebben, maar dit wordt dan aangegeven.
Sportschoenen worden ook vaak gebruikt bij gebrek aan beter, maar hier zit wel een kanttekening aan. Nadat je een Via Ferrata heb beklommen ben je vaak nog maar op de helft. Nadat je de top of het eindpunt van een Via Ferrata hebt bereikt moet je vaak terugwandelen naar het beginpunt. En deze bergpaadjes staan vaak niet bekend om hun fatsoenlijke aanleg. Schoenen met goede grip zijn hier dus ook zeker een must om te voorkomen dat je op de weg naar beneden alsnog onderuit gaat.
Ook handschoenen zijn zeer sterk aan te raden bij het klettersteigen. Dat komt omdat je continu de staalkabels en stalen pennen vast hebt. Dit is niet alleen oncomfortabel, de staalkabels kunnen op sommige plekken ook zeer scherp zijn. Gebruik daarom handschoenen tijdens een Via Ferrata. Speciale klettersteighandschoenen zijn vaak stevige handschoenen met open vingers, waardoor je nog steeds makkelijk handelingen uit kunt voeren. Fietshandschoentjes komen hier een aardig eind in de richting. Het voordeel van Via Ferrata handschoenen is dat de vingers net wat langer zijn zodat ze de plek beschermen waarmee je het meest in aanraking met de stalen kabels en pennen komt.
Kleding
Voor een Via Ferrata doe je comfortabel zittende kleding aan die ook tegen een stootje (of schaafje) kan. Het kan behoorlijk warm worden op een rotswand als het zonnetje gaat schijnen, dus korte broeken en t shirts zijn zeker mogelijk. Let er wel op dat het niet altijd even makkelijk is om van kleding te wisselen als je een gordel aan hebt. De kleding die je kiest heb je dus vaak de hele tijd aan, maar als het wat frisser is kun je natuurlijk altijd een vest of jas meenemen. Gelukkig zijn de meeste Via Ferrata’s niet langer dan een halve dag. De juiste kleding kun je dus vaak redelijk goed inschatten.
Eten en drinken
Het is bij een Via Ferrata altijd fijn om eten en vooral drinken mee te nemen. In de meeste Via Ferrata’s vind je altijd wel een plekje waar je even ontspannen kunt staan of zitten. Dat is de ideale plek om wat te eten of te drinken. Je kunt ook energieprepen meenemen die je gemakkelijk kunt pakken. Voor het drinken is een Camelbak in je rugzak een goed idee, omdat je op deze manier altijd kunt drinken tijdens het klettersteigen. Ons advies is om altijd eten en drinken mee te nemen tijdens een Via Ferrata, want het is niet prettig om met honger of dorst op een lastig punt in de route uit te komen.
Veiligheid
Vergeet ook niet om aan de veiligheid te denken. Zorg ervoor dat je in het geval van een ongeluk snel kunt handelen. Zo wil je een telefoon bijhebben om alarm te kunnen slaan. Ook neem je een EHBO set mee om eerste hulp te kunnen verlenen. Zorg dat je weet wat het lokale nummer voor noodgevallen en de bergreddingsdienst is. Zo kun je ze snel naar de juiste plek sturen.
Waar moet ik nog meer aan denken?
Met de eerder genoemde uitrusting kun jij gaan klettersteigen. Toch is het goed om rekening te houden met wat extra uitrusting. Het belangrijkste is een touw. Bij sommige Via Ferrata routes moet je namelijk abseilen, dit staat dan vooraf aangegeven. Het is dan goed om uitrusting voor het abseilen bij je te hebben en natuurlijk voldoende touw. Klimtouw kan je daarnaast gebruiken om mensen te zekeren die zich onprettig voelen bij een bepaalde passage. Ook kun je het touw gebruiken om een reddingsactie uit te voeren. Voor het zekeren van personen kun je ook kijken naar speciale zekersets. Dit zijn redelijk kleine tasjes met licht materiaal en en touw waarmee je gemakkelijk iemand kunt zekeren zonder een hele zware uitrusting mee te hoeven nemen.
Daarnaast maken sommige Via Ferrata routes gebruik van een zipline. Dat is natuurlijk een spectaculaire en leuke manier om jezelf te verplaatsen tussen de rotsen! Je hebt dan wel je eigen katrol nodig om de zipline te kunnen gebruiken. Bij vrijwel alle Via Ferrata routes die gebruik maken van een zipline kun je de katrol er vaak bij huren. Maar mocht je zelf vaker op pad willen dan kun je die natuurlijk ook zelf aanschaffen. Let er wel op dat je goed weet hoe je een katrol moet gebruiken in combinatie met je Via Ferrata set en gordel.
Denk ook nog eens na over een klimrugzak, koplamp (bijvoorbeeld voor tunnels) of een goede zonnebril voor in de bergen. Dan ben je helemaal voorbereid om op avontuur te kunnen gaan!
